Украјина
| укр.: Україна | |
| Обча информација | |
|---|---|
| Химн | Јешче не умрела Украјина |
| Главны град | Кыјев |
| Служебне језыкы | украјинскы језык |
| Државна форма | унитарна полупрезидентска република |
| Статистика | |
| Плошча | 603,628 км² (45.) |
| Насељенје |
|
| Валута | гривња (UAH) |
| Часова зона | |
| Код ИСО 3166 | UA |
 Украјина на картє | |
| Координаты: 49°N 32°E | |
Украјина (укр.: Україна) јест држава в возходу Европє. Украјина јест втора највечша држава в Европе после Росије, с кторој она граничи на изтоку и сєверовозходу. Украјина такоже имаје границе с Бєлорусју на сєверу, Пољскоју, Словакијеју и Мадјаријеју на западу, Румунијеју и Молдовоју на југу и имаје изход к Чрному и Азовскому морјам. Украјина имаје површину в 603,628 км² и насељенје в 41.5 милионов људиј (без спорној оземје Крыма), что дєлаје ју 8. по числу људиј државоју Европы. Главны и највеликы град Украјины јест Кыјев.
На оземјє соврєменној Украјины жили људи с 32,000 роков до нашеј еры. В Срєдњевєчју оземја была кључным центром източнословјанској културы, вслєд чего Кыјевска Рус стварјаје основу украјинској идентичности и днес. Послє јего разпада в 13. столєтју оземја была под владоју и дєлбоју разных држав, вкључајучи Реч Посполиту, Австро-Мадјарију, Османско царство и Росију. Козакска Гетманшчина јавила се и разцвєла в 17. и 18. столєтјах, але јеј оземје в концу раздєлили Пољска и Росијско царство. Послє Фебруарској револуције в Росији јавило се украјинско народно движенје и 23 јунија 1917 рока была проглашана Украјинска народна република. Послє Другој свєтовој војны западну чест Украјины объединили в Украјинској совєтској социалистичној републикє с източној и вес крај стал честју Совєтского сојуза. Украјина стала незалежној в 1991 року послє разпада Совєтского сојуза.
Послє незалежности Украјина огласила се невтралноју државоју. Она приступила до ограниченого војенного сутрудничства с Росијеју и другими државами Содружства независных држав, меджуврєменно с сутрудничеством с НАТО. В 2013 року, послє того, как влада прєдсєдника Јануковыча рєшила вратити Суглашенје о свезу Украјины и Европејского сојуза и приступити до выше приближеных економичных свезов с Росијеју, начела се волна демонстрациј и протестов под назвоју Евромајдан, ктора потом прєшла в Украјинску револуцију 2014 рока и измєну влады в државє. Туте событја стали разлогом дља почетка анексије Крыма Росијеју в марте 2014 рока и војны в Донбасу в априлју 2014 рока, почетка Росијско-украјинској војны. В фебруару 2022 года Росија ескаловала спор с Украјиноју и почела вломјенје на все оземја Украјины.
1 јануара 2016 рока Украјина приступила до економичној чести Глубокој и цєлковитој зоны свободного трга с Европејскым сојузом. В 2022 году, послє росијского вторженја, Украјина стала такоже кандидатом на вступјенје в Европејскы сојуз.
Административны подел[izměniti | izměniti kod]
Украјина дели се на 27 крајин: 24 областиј, Автономну републику Крым и два грады со специалным статусом (Кыјев и Севастопољ):
- Черкашска област
- Чернивечска област
- Черниговска област
- Днепропетровска област
- Донечска област
- Харковска област
- Херсонска област
- Хмельничска област
- Ивано-Франковска област
- Кыјеввска област
- Кировоградска област
- Луганска област
- Львовска област
- Миколајевска област
- Одесска област
- Полтавска област
- Ривненска област
- Сумска област
- Тернопольска област
- Винитска област
- Волынска област
- Закарпатска област
- Запорожска област
- Житомирска област
- Автономна република Крым
- Град Кыјев
- Град Севастопољ
Украјина фактично не контроловаје оземје Автономној републикы Крым и града Севастопољ. Меджународна обчина мни туте оземје Украјины како нелегитимно анексоване Росијеју.
Източникы[izměniti | izměniti kod]
- ↑ "Population (by estimate) as of 1 February 2021". ukrcensus.gov.ua (na anglijskom). Data dostupa: 24 mareca 2021.
- ↑ Рішення Ради: Україна 30 жовтня перейде на зимовий час [Rada Decision: Ukraine will change to winter time on 30 October] (na ukrajinskom). korrespondent.net. 18 oktobra 2011. Data dostupa: 31 oktobra 2011.
Внєшње линкы[izměniti | izměniti kod]
- Тутој чланок имаје прєвод из чланка "Ukraine" в Википедији на англијском (спис авторов; дозвољенје CC BY-SA 3.0 Unported).