Vojtek (medvěd)

Iz Medžuviki, svobodnoj enciklopedije
Jump to navigation Jump to search
Vojtek (napravo) s poljskym vojinom v 1943 roku

Vojtek (pol.: Wojtek; ang.: Wojtek, Voytek; 1942–1963) byl sirijsky koričnevy medvěd, ktory byl kupjeny kako medvědže na želězničnoj stanciji v Hamadanu (Iran) vojinami poljskogo Drugogo korpusa, ktore byli evakuovane iz Sovětskogo sojuza. Da by dostati jemu jedu i transport, jego pozdněje služebno verbovali kako vojina s redom rednika, i potom naprědovali do korporala.[1]

On sprovadžal boljšest poljskogo Drugogo korpusa do Italije i služil v 22. kompaniji artilerijskoj dostavky. Podčas bitvy v Monte-Kasinu (Italija) v 1944 roku, Vojtek pomagal prěměščati krabky i amuniciju i stal znamenitostju, posěčajuči generalov i državnikov sojuznikov.

Poslě vojny, on byl izvoljnjeny iz Poljskogo vojska i žil ostatok žitja v Edinburžskom zoologičnom parku v Škotskě.

Historija

Vesnoju 1942 roka Vojsko Andersa odjehalo iz Sovětskogo sojuza v Iran, buduči sostavjeno tysečami poljskyh gradžanov, ktore byli deportovane v gulagy poslě sovětskogo vpada v Poljsku v 1939 roku. V času odpočnogo zajezda nedaleko od grada Hamadan na puti v Tehran 8 aprilja 1942 roka, grupa poljskyh vojinov sustrětela mladogo iranskogo hlapca, ktory našel medvěda poslě togo, kogda jegova matka byla zastrěljena lovcami. Jednoj iz gradžanskyh běžencev šred njih, 18-lětna Ireně Bokěvič (pol.: Irena Bokiewicz), velmi poljubil se medvedže, čto pobudilo poručnika Anatolja Tarnověcki (pol.: Anatol Tarnowiecki) kupiti mladogo medvěda, ktory potom provedl 3 měseca v poljskom lagerju běžencev, ktory byl ustanovjeny nedaleko od Tehrana, glavno pod opekoju Ireny.[2] V avgustu medvěd byl podarovany 2. transportnoj kompanije, ktora pozdněje stala 22. kompanijeju artilerijskoj dostavky, i on byl narěčeny vojinami Vojtkom.

Vojtek prvonačelno imal zagadku s goltanjem i jego krmili gustym mlěkom iz staroj butylky od vodky. Jemu pozdněje načeli davati ovoče, marmeladu, med i sirop i jego često nagradžali pivom, ktory stal jegovym omiljenym napitkom. On takože poljubil kurenje (ili jedanje) cigaret.[3][4] On ljubil boriti se s vojinami i byl obučeny privitati pri prědstavjenju. Vojtek stal prědmetom priteganja dlja vojinov i gradžan i skoro stal neslužebnym maskotom vseh jedinic pobližno. S 22. kompanijeju on prěměščal se do Iraku i onogda črěz Siriju, Palestinu i Egipt.[5]

Vojtek jest diminutiv od polskogo imena Vojceh (Wojciech), ktoro znače «ščestlivy v vojně».

Rednik Vojtek

Vojtek s artilerijskoju luščinoju, gerb 22. kompanije artilerijskoj dostavky[6]

Da by prěnesti Vojtka na britansku transportnu lod, kogda jedinica poplynula s ostalym Drugym korpusom od Egipta, da by boriti se zajedno s britanskym 8. vojskom v Italjanskoj kampanijě, Vojtek byl služebno vključeny v Poljsko vojsko kako rednik i byl zaregistrovany kako vojin 22. kompanije artilerijskoj dostavky. Henryku Zahareviču (pol.: Henryk Zacharewicz) i Dymitru Šavlugo (pol.: Dymitr Szawlugo) bylo poručeno opekati jego.

Kako zaregistrovany vojin Kompanije, so svojeju izplatoju, redom i serijnym nomerom, on žil s inymi ljudjami v šatrah ili v osoblivoj drěvěnoj krabkě, ktoru vozili avtomobilom. Po mnogym razkazam, podčas bitvy v Monte-Kasinu Vojtek pomogal nositi 100-funtove krabky i 25-funtove artilerijske luščiny, vse bez nijednogo upada.[7] V znak poznanja jego popularnosti, centrala utvrdila izobraženje medvěda, ktore nese artilerijsku luščinu, kako služebny gerb 22. kompanije.[8]

Poslě vojny

Poslě konca Drugoj světovoj vojny v 1945 roku Vojtek byl prěvezeny s ostaloj 22. kompanijeju v Bervikšir v Škotskě.

Poslě demobilizacije 15 novembra 1947 roka Vojtek byl oddany v Edinburžsky zoologičny park, kde on provedl ostatok svojego žitja i byl često posěčajemy žurnalistami i byvšimi poljskymi vojinami, něktore iz ktoryh metali jemu cigarety, ktore on prodolžal jěsti, jerbo nikto ne zapaljal jih dlja jego. Čuvanje medij vložilo v popularnost Vojtka. On byl čestym gostem v programě BBC dlja dětij Blue Peter.[9]

Vojtek umrel v decembru 1963 roka v vozrastu 21 rokov. Na vrěme jegovoj smrti on važil blizno 220 kilogramov i imal rast bolje 1,8 metrov.[10]

Pamet

Pametnik Vojtku v parku Jordana, Krakov

Mnoge pametniky vojinu-medvědu vključajut pametnu dosku v Imperskom vojennom muzeju i skulpturu Devida Hardinga v Muzeju Sikorskogo v Londonu. 25 aprilja 2013 roka Krakovsky gradsky sovět rěšil postaviti statuju Vojtku v parku Jordana. Ona byla odslanjana 18 maja 2014, na 70-lětje bitvy v Monte-Kasinu.[11][12]

13 septembra 2013 roka gradsky sovět Edinbro utvrdil postavjenje bronzovoj statuje Vojtku raboty Alana Biti Heriota v parku Princes-strit-gardens.[13] Odslonjena 7 novembra 2015, ona prědstavjaje hodžečego razom Vojtka i vojina poljskogo vojska. 4-metrovy reljef pokazyvaje put Vojtka iz Egipta do Škotsky s Poljskym vojskom.[14][15]

30 decembra 2011 roka film Wojtek: The Bear That Went to War (Vojtek: Medvěd, ktory pošel na vojnu) byl pokazany na BBC Two Scotland s razkazom od Brajana Bleseda.[16]

Iztočniky

  1. "Pomnik legendarnego niedźwiedzia Wojtka stanął w Krakowie". Telewizja Polska (na poljskom). 19 maja 2014. Data dostupa: 24 dekembra 2015.
  2. "O niedźwiedziu, który był polskim żołnierzem". Polonia Włoska — Biuletyn Informacyjny (na poljskom). Vol. 18 no. 1–2. 17 julija 2013. str. 24. Data dostupa: 24 dekembra 2015.
  3. "Wojtek wraca". Polityka (na poljskom). 2 februara 2008. str. 11.
  4. "Smarter than the average bear .. by far". Edinburgh Evening News (na anglijskom). 28 mareca 2007. Data dostupa: 15 avgusta 2014.
  5. Angelos Mansolas (2017). Monte Cassino January-May 1944: The Legend of the Green Devils (na anglijskom). Fonthill Media. ISBN 978-1-78155-602-3.
  6. Sansone, Adele (9 julija 2013). "'Private Wojtek' alias Voytek, ein Bär im Dienste der Armee". Suite101 (na němečskom). Data dostupa: 15 avgusta 2014.
  7. Orr, Aileen (1 novembra 2010). Wojtek the Bear – Polish War Hero (na anglijskom). Birlinn Publishers. str. 45. ISBN 978-1-84158-845-2.
  8. "The Soldier Bear Who Went to War", BBC Outlook (na anglijskom)
  9. "The story of Wojtek – the soldier bear who was promoted to Corporal". iNews (na anglijskom). 29 dekembra 2017. Data dostupa: 22 junija 2018.
  10. Angelos Mansolas (2017). Monte Cassino January-May 1944: The Legend of the Green Devils (na anglijskom). Fonthill Media. ISBN 978-1-78155-602-3. At the time of his death, he weighed nearly 500 kilograms (1,100 lb) and was over 1.8 metres (6 feet) tall.
  11. "Krakow votes for WWII soldier bear statue". Polskie Radio (na anglijskom). 26 aprilja 2013. Data dostupa: 15 avgusta 2014.
  12. Polski, Pilnuj (13 maja 2014). "Niedźwiedź Wojtek będzie miał swój pomnik w krakowskim Parku Jordana" (na poljskom). Wpolityce.pl. Data dostupa: 15 avgusta 2014.
  13. "The Statue". Wojtek Memorial Trust (na anglijskom). Data dostupa: 31 mareca 2016.
  14. McCann, David (29 maja 2013). "Prince Street Gardens statue of Polish army bear". The Scotsman (na anglijskom). Data dostupa: 15 avgusta 2014.
  15. "Niedźwiedź Wojtek w Princes Street Gardens" (na poljskom). Emito.net. 30 septembra 2013. Data dostupa: 15 avgusta 2014.
  16. "Wojtek: The Bear That Went to War". BBC Two (na anglijskom). 30 dekembra 2011. Data dostupa: 15 avgusta 2014.

Vněšnje linky